ایجاد آثار منحصر به فرد از هنر با ترکیب نقشه های ساده با اشیا

ادامه مطلب ...

 

آرایش سیاسی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دهم/2

از کارگزاران تا اصلاحات؛ ناطق یا عارف؟

بی‌تردید، پیش‌بینی آرایش سیاسی انتخاباتی با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید با شعار «اعتدال» و اصرار بر ارائه‌ی لیست اعتدالی و لابی و رایزنی با شخصیت‌ها و چهره‌های تأثیرگذار دو جریان اصلاح‌طلب و اصول‌گرا مبنی بر ایفای نقش در این جریان، در چنین شرایطی، بسی غامض و دشوار است و بر پیچیدگی فضای سیاسی انتخابات افزوده است.

 

آرایش سیاسی اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی مجلس

 

بعد از نگاهی گذرا به مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آرایش سیاسی اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی مجلس، اکنون قصد آن داریم تا با عنایت به این مؤلفه‌ها، به بررسی چند احتمال در خصوص نحوه‌ی آرایش اصلاح‌طلبان در این کارزار انتخاباتی بپردازیم. بنابراین،با توجه به آنچه گفته شد، چند احتمال در خصوص چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی متصور است:

 

1.اتحاد با دولت تدبیر و امید در قالب جریان سوم و ارائه‌ی لیست مشترک حتی با اصول‌گرایان معتدل،

 

2.اتحاد با عارف و احزاب دیگر اصلاح‌طلب (عبور از روحانی و اتحاد با عارف) و معرفی عارف به‌عنوان سرلیست و گزینه‌ی ریاست مجلسی،

 

 

3.ارائه‌ی چند لیست جداگانه شامل: اصلاح‌طلبان با محوریت خاتمی و بنیاد باران، طیف عارف، طیف احزابی نظیر مردم‌سالاری، حزب اسلامی کار و...

 

تشریح احتمالات

 

1 . ائتلاف با دولت تدبیر و امید و بخشی از جریان اصول‌گرایی در قالب جریان اعتدال

 

براساس آنچه گفته شد و بر مبنای تجربیات کسب‌شده از سوی اصلاح‌طلبان در انتخابات 1384 و 1388 که دلیل اصلی ناکامی آنان تشتت آرا بود، این جریان را بر آن داشته است تا در انتخابات آتی هم مانند انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم وحدت نظر را ملاک عمل قرار دهد و از تمام توان و ظرفیت‌های خود برای دستیابی به این مهم بهره ببرد.

 

دعوت از شیخ عزلت‌نشین جریان اصول‌گرایی، ناطق نوری، با وعده‌ی سرلیستی و ریاست‌مجلسی، تا دعوت از عارف و سید محمد خاتمی برای ائتلاف همگی از عزم جزم این جریان حکایت دارد. البته محور اصلی این ائتلاف، محور هاشمی‌ـ‌روحانی است و خاتمی و ناطق نیز به‌عنوان اضلاع دیگر نقش ایفا کرده و احزابی مانند کارگزاران سازندگی و اعتدال و توسعه نیز در حوزه‌ی پشتیبانی تشکیلاتی فعالیت خواهند کرد. هاشمی، به‌عنوان لیدر اصلی این جریان، درصدد است با آوردن ناطق نوری و با تبلیغ و ترویج مفاهیمی نظیر «اصول‌گرایان عاقل»، «اصول‌گرایان معتدل» و... بخشی از بدنه‌ی جریان اصول‌گرایی را به سمت خود جلب کند. از طرفی دیگر با سپردن بخشی از برنامه‌ها به بنیاد باران، امید ایرانیان، حزب اسلامی کار و... با محوریت خاتمی و سید حسن خمینی بنا دارد از طیف گسترده‌ای از افراد و تشکل‌ها بهره برده و طیف وسیعی از بدنه‌ی اجتماعی را در قالب جریانی موسوم به اعتدال پشت سر روحانی متمرکز کند؛ جریانی که از تجدیدنظر طلب فتنه‌گر و برانداز تا اصول‌گرای سنتی و تحول‌خواه را در خود جای خواهد داد. 

برای بزرگتر دیدن اینفوگرافی، روی تصویر بالا کلیک کنید

این جریان تا حدود زیادی نیز برنامه‌های خود را پیش برده و در شرایط کنونی، در حال رایزنی در خصوص سازوکار ائتلاف است. به نظر می‌رسد فضای این ائتلاف جولانگاه نظری و عملی آقای هاشمی و حزب کارگزاران سازندگی و اعتدال و توسعه خواهد بود. 

 

این جریان مصرّ است به اسم «جریان اعتدال» مسمی شود و بعد از مدت‌ها تشکیل جریان سوم را محقق کند. البته از نظر نگارنده، بهتر است که این مجموعه اسم «جمع اضداد» به خود بگیرد تا جریان سوم و اعتدال چرا که اضلاع آن با

 

2. اتحاد با عارف و احزاب دیگر اصلاح‌طلب (عبور از روحانی، اتحاد با عارف) و معرفی عارف به‌عنوان سرلیست و گزینه‌ی ریاست‌مجلسی

 

رخدادها و گزاره‌هایی مانند افزایش روزافزون فشارهای خارجی و بین‌المللی بر کشورمان، علی‌رغم کرنش دولت در برابر غرب، احتمال ناتوانی دولت در جلب رضایت مردم در حوزه‌ی اقتصادی، ناتوانی اصول‌گرایان در دستیابی به اجماع حداکثری، اختلافات درون جریانی در اردوگاه اصلاح‌طلبان، نگرانی از بازی خوردن این جریان از جانب هاشمی و حزب کارگزاران و... به مانند انتخابات مجلس هشتم و ریاست‌جمهوری دهم و نگرانی از ترجیح مجدد ناطق نوری بر عارف از سوی دولت و هاشمی و... همگی این احتمال را تقویت می‌کند که اصلاح‌طلبان بر ارائه‌ی لیست ائتلافی با عارف ترغیب یا به تعبیری بهتر وادار شوند. 

 

دلایل عبور اصلاح‌طلبان از روحانی و ارائه‌ی لیست جداگانه:

 

1. دولت یازدهم دولت ضعیف پایه است و تنها با کسب 7/50 درصد مردم ‌ـ‌آرای شکننده‌ـ‌ به قدرت رسیده است و این نکته بیانگر بی‌ثبات بودن و احتمال یک دوره‌ای شدنش را افزایش می‌دهد.

 

2. اصلاح‌طلبان که حامیان اصلی روحانی بوده‌اند، شامل دو گروه هستند: گروهی از آن‌ها که کمتر موضع‌گیری می‌کنند و بیشتر در محافل و پشت صحنه فعال‌اند، به آقای روحانی نه اعتماد دارند و نه اعتقاد؛ این‌ها معتقدند نباید به نحوی رفتار کرد که هزینه‌های عملکرد دولت یازدهم به پای جریان اصلاحات گذاشته شود. اما گروه دیگری از اصلاح‌طلبان دولت وی را فرصتی برای احیای اصلاحات می‌دانند و معتقدند از این فرصت باید به‌عنوان دوران گذار حداکثر استفاده را کرده و از ظرفیت آن برای از میان برداشتن موانع استفاده کرد. استفاده از واژه‌ی «جاده صاف‌کن» بهترین واژه برای توصیف این رفتار آن است. اصلاح‌طلبان احتیاج به یک جاده صاف‌کن دارند و روحانی را در این قامت می‌بینند.

 

3. اصلاح‌طلبان هیچ‌گاه روحانی را اصلاح‌طلب ندانسته‌اند و اصول‌گرایان نیز وی را اصول‌گرای حقیقی نمی‌دانند، لذا وی هیچ‌گونه جایگاهی در این دو جریان نداشته است.

 

4. جریان سوم نیز تاکنون نتوانسته است در ایران پرچمدار گفتمانی شود. لذا روحانی یا باید در یکی از جریان‌ها حل شود یا در رقابت با آن‌ها شکست را بپذیرد.

 

 

3. ارائه‌ی چند لیست جداگانه شامل: اصلاح‌طلبان با محوریت خاتمی و بنیاد باران، طیف عارف، طیف احزابی نظیر مردم‌سالاری، حزب اسلامی کار و... 

 

محمدرضا عارف از همان ابتدای کار در انتخابات گذشته نیز اختلافات نگرشی با طیف محمد خاتمی و اصلاح‌طلبان تندرو داشت، لابی‌گری و معامله‌گری طیف خاتمی و تصور ذهنی عارف از آنان باعث خواهد شد که احتمالاً عارف به پشتوانه‌ی حمایت‌های دانشجویی و برخی تشکل‌های همسو به طور مستقل در انتخابات حاضر شود. از طرفی، ممکن است احزاب لایه‌ی دوم اصلاحات، که مورد بی‌مهری خاتمی قرار گرفته و احیاناً ائتلاف با دولت را بر نمی‌تابند، همسو با عارف لیست جداگانه‌ای داشته باشند.

 

اقدامات پدرسالارانه‌ی خاتمی و بنیاد باران و همچنین اختلاف در نگرش و روش می‌تواند از دلایل دیگر حضور مستقل عارف و ارائه‌ی لیست جدای از طیف خاتمی باشد.

 

 

جمع‌بندی

باید اذعان نمود که در شرایط فعلی نمی‌توان در خصوص آرایش سیاسی انتخابات با ضرس قاطع سخن گفت. لذا نگارنده بازه‌ی نتیجه‌گیری را باز گذاشته و بر عهده‌ی مخاطب گذارده و صرفاً به بیان احتمالات اکتفا می‌نماید و اما در این بخش و به‌عنوان جمع‌بندی، ذکر چند نکته خالی از لطف نیست.

 

1. در مبحث مربوط به شکل‌گیری یک جریان یا ائتلاف، عمدتاً گروه‌ها یا افراد حول سه محور اساسی «ایدئولوژی و گفتمان»، «روش» و «هدف» گردهم می‌آیند و یک مجموعه‌ی همگن را به وجود می‌آوردند. در خصوص جریان احتمالی اعتدال، که این روزها فراوان از آن سخن به میان می‌آید، باید گفت که این ائتلاف و جریان فصلی و موسمی بوده [تاکتیکی است نه ایمانی] و تنها و تنها یک هدف مشترک عدمی آن‌ها را در کنار هم نگه داشته است. افراد و تشکل‌های عضو‌شده در آن در گفتمان و روش کاملاً متفاوت هستند، لذا همچنان جریان سومی در ایران شکل نمی‌گیرد و اگر هم مجموعه‌ای شکل بگیرد، ادغام جریان اصلاح‌طلبی در اعتدال و تشکل جریان اصتدال است. 

 

2. در اثنای این رقابت انتخاباتی، سود اول را حزب دولت‌ساز و فرصت‌طلب کارگزاران سازندگی خواهد برد. بی‌تردید نقش اصلی این سناریو انتخاباتی بر عهده‌ی حزب کارگزاران است و هموست که در این میان یکه‌تازی خواهد کرد. کاری که کارگزاران بارها و بارها کرده و هم‌اکنون نیز درصدد تکرار مجدد آن است. کارگزارانی که از درون دولت هاشمی بر آمد، بر خلاف نظر پدر معنوی‌اش، در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری هفتم (1376)، از خاتمی حمایت کرد؛ در انتخابات مجلس هفتم، علی‌رغم اینکه 
برای بزرگتر دیدن اینفوگرافی، روی تصویر بالا کلیک کنید

3. اما محوریت اصلی جریانات موصوف آقای هاشمی رفسنجانی است، وی صحنه‌گردان بی‌چون‌وچرای اصلاح‌طلبان و دولت است. او توانسته است ناطق را برای ورود به عرصه‌ی انتخابات متمایل کند و در سویی دیگر خاتمی را نیز مدیریت می‌کند. همان‌گونه که در تصویر مشاهده شد، آقای هاشمی از استراتژی نقطه‌ای (هاشمی) به استراتژی خطی (هاشمی‌ـ‌روحانی) گرایش پیدا کرده است و به نظر می‌رسد قصد دارد به مرور و طی یک فرآیند و پروسه‌، محوریت و رهبری جریان اصلاح‌طلب و اعتدال را به آلترناتیو خود، که همانا روحانی است، شیفت کند. بی‌تردید، آقای هاشمی هیچ‌گاه خاتمی را بر روحانی ترجیح نخواهد داد.

4.  گفتمان عامه‌فهمِ مقبول: این از دیگر مواردی که برای موفقیت یک جریان در انتخابات ضروری به نظر می‌رسد. برخورداری از گفتمان به‌روز، عامه‌فهم و در عین حال نخبه‌گرا که قابلیت اجرایی شدن را دارد می‌تواند در موارد حتی خلأ تشکیلات و پشتوانه‌ی اجتماعی را مرتفع نموده و خود به‌تنهایی بار تبلیغات را به دوش کشد.

یادش بخیر.

بارون که میبارید سراغمو میگرفت. میگفت خوب نیستی. واسه خاطر تو آسمون میباره.

یادش بخیر.