از دو قرن پیش در ایران خروج آثار
باستانی توسط سیاحان فرنگی و دیپلماتها و حتی افراد معمولی باب گشت و تا همین
اواخر که فقط توسط خواص و مافیای عتیقه خارج می شود. این آثار توسط مجموعه داران
ثروتمند و موزه داران در حراجی های اروپا و آمریکا با قیمت های گزاف و نجومی
خریداری می گردد و تلاش دولت ها نیز برای بازپس گرفتن میراث فرهنگی مملکت ناکام
مانده و لذت و غرور افتخار مالکیت اشیاء ایرانی نصیب خارجیان شده است. درصورتیکه
بطور حتم ایران ثروتمند ترین کشور جهان می بود اگر میراثش را جمع آوری و در مرز
خودش نگهداری می نمود.
با این حال،هنوز عتیقه هایی به طور
کاملاً قانونی و آزادانه از طریق گمرک صادر می شوند و مسئولین با افتخار اعلام می
کنند که آمار صادرات بیش از سال پیش است!
در کشور خودمان ثروتمندانی داریم که نمی
دانند با پولشان چه کنند.ثروتمندانی که ماشینهای میلیاردی خارجی می خرند و در
پارکینگ نگهداری می کنند.و دم از ناسیونالیستی می زنند و ناآگاهانه ملی گرایی را
ارزش می دانند.
طبق عرف آنتیک فروشها اگر سن یک فرش از
صدسال بیشتر باشد آن را آنتیک می نامند. فرشهای آنتیک ایرانی با فرشهای نفیس و
مرغوب و اعلاء و ریزبافت که سن زیادی ندارند فرق می کنند. مدت زمان زیادی است که
فرشهای آنتیک از ایران خارج می شوند و درحال حاضر هم با وجود تحریم ها باقیمانده
هنر باستانی ما بطور قانونی و حتی توسط مسافر بدون ایراد خارج می شود و کشورهای
تحریم کننده نیز از خروج ثروت مادی و فرهنگی ایران لذت می برند.
هیچ کشوری مثل ایران این گونه صادرات فرش
عتیقه ندارد.صادرات محصولات تجاری درجه یک افتخار است اما صادرات میراث فرهنگی و
به عبارتی "ناموس ملی" چطور؟ آگاه کردن ثروتمندان و پیشنهاد خرید و
تبلیغ داخلی نسبت به فرش آنتیکی که در ایران صد میلیون فروخته می شود و خارج از
مرز ایران میلیاردی معامله می شود، یک وظیفه است. خرید یک ماشین پورشه نهصد
میلیونی افتخار است یا فرش سه میلیاردی که می شود آن را با پانصد میلیون خرید؟
قسمتی از این گاف متوجه دولت می شود که
بدون توجه به هشدار کارشناسان فرش های آنتیک، راهکارهای بسیارساده را عملی نمی
کند. مثل شناسایی و معرفی وسیع فرهنگ فرشهای فاخر و دکوری و آنتیک، مثل صدور
مجوزهای بیشتر برای حراج داخلی و فروش بهینه آثار هنری ملی ایران، تشویق سرمایه
گذاران و تخصیص بودجه برای وامها و خریداری توسط موزه ها و ... .چرا در
خزانه بانک مرکزی فرشهای آنتیک از طلا گرانتر نگهداری نمی شود؟
خلاصه که فرشهایی دیدم بین
ایرانیان بدلیل بی پولی یا عدم ارزش گذاری مناسب توسط خارجی های آگاه به ارزانی
شکار شد. کارشناس و مشاور کم نیست، ثروتمند و سرمایه گذار فراوان است، هنوز دیر
نیست، باقیمانده های مذکور کمتر از یک دهم درصد در جهان هستند، آنها را دریابیم.
افشین معماریان 1392
http://RugNews.blogfa.com
